Đôi câu đối này - không những chỉ thấy ở đình làng Mộ Trạch ⁽¹⁾ mà còn có ở hầu khắp các nhà thờ tổ của các chi và phái họ Vũ trên toàn quốc Việt Nam - đã nêu lên ý chí quyết tâm của dòng họ Vũ , là mong muốn làm được tất cả mọi việc cho xã hội, cho dất nước, sao cho cho đạt đến mức vinh quang cần thiết, nhưng luôn luôn biết tự giới hạn, luôn luôn biết phân biệt phải-trái, đúng-sai, và luôn luôn to6n trọng đạo-nghĩạ Đó là giữ Đức để con cháu muôn đời tồn tạị

Dòng họ Vũ, một trong hơn 200 dòng họ ở Việt Nam, một dòng họ trong số rất ít dòng họ duy nhất có chung một Thủy tổ. Thủy tổ họ Vũ ở Việt Nam hiện nay gần như đã được xác định là Cụ Thủy tổ Vũ Hồn " Cụ cũng vừa là Thần tổ "Thánh hoàng làng", vừa là Hương Thủy tổ của làng Mộ Trạch. Cụ là một danh nhân thời kỳ nhà Đường, sang Việt Nam lập nghiệp từ năm 841, tính đến nay đã được 1170 năm.

Sau khi Cụ Vũ Hồn mất (853), gia phả của dòng họ Vũ bị thất tán trong một thời gian là 373 năm ⁽²⁾ .

Cho đến thời kỳ Nhà Trần (1226), dòng họ Vũ mới chính thức nối lại gia phả từ Đông Giang Hầu Vũ Nạp, tức Vũ Vị Phú, Tiến sĩ đầu tiên của họ Vũ làng Mộ Trạch có tên trong số những danh nhân khoa bảng đầu tiên của đất nước Việt Nam. Từ Cụ Vũ Nạp, có thể gọi là Viễn tổ họ Vũ sau này, họ Vũ dần dần phát triển không những ở Mộ Trạch, mà còn ở khắp các tỉnh Miền Bắc, sau đó lan dần vào Miền Trung, rồi Miền Nam ⁽³⁾ , và thời gian gần đây, sang cả các nước trên thế giới.

Kể từ khi Cụ Vũ Nạp còn ở làng Mộ Trạch, theo gia phả, dòng họ đã chia thành năm chi, là Tiền Ngũ chi ( dòng Cu Vũ nghiêu Tá), và Bát Phái (dòng của các vị con thứ thuộc bốn đời dầu tiên). Sau đời thứ 9, đời cụ Vũ Quốc Sỹ, đến đời thứ 10 lại chia tiếp thành Hậu Ngũ Chi Vũ và phân nhánh, cho dến nay vừa đủ 770 năm.

Tron thời gian đó, một số nho sĩ và học giả như Vũ Phương Lan, Vũ Thế Nho, Vũ Tông Hải, đã soạn thảo gia phả dòng tộc , và sau đó Tiến Sĩ Vũ Huy Đĩnh đã nhuận đính. Các bản gia phả này được viết trong hai năm, từ 1767 đến 1769, mới hoàn thành, dựa theo tài liệu phả gia truyền, các bia, ký trong Từ Đường, và được viết đến thời Tự Đức.

Tiếp đó, trong thế kỷ thứ 19 và thế kỷ 20, các hậu duệ họ Vũ như Vũ Hoàng Nghị, Vũ Đình Điềm, Vũ Xuân Phổ, Vũ Đăng Diễm, Vũ Huy Kỳ, Vũ Huy Trinh, đã liên Tục bổ sung tư liệu về gia phả dòng họ. Gần đây nhất, Bác Vũ Huy Phú, hậu duệ đời thứ 16 -- Phái Kỷ -- và bác Vũ Thuý, hậu duệ đời thứ 20 -- người thôn Mộ Trạch -- đã bỏ nhiều công sức để góp công xây dựng bản Lược Sử Hình Thành và Phát Triển Dòng Họ Vũ - Võ ở Việt Nam (TL1 ). Riêng ở Sài Gòn, trước ngày giải phóng 30-4-1975, Vũ Tộc Tương Tế có các Bác Vũ Huy Chấn, Vũ Đình Chung (gốc làng Mộ Trạch) cùng một số bác Đặng Vũ (gốc Hành Thiện) đã có nhiều công sức sưu tập tư liệu về dòng họ Vũ - Võ.

Ngoài ra, cũng còn nhiều học giả họ Vũ khác cũng đã hoặc đang viết về lịch sử dòng họ Vũ, trong đó có Tiến Sĩ Đặng Vũ Phương Nghi (họ Đặng Vũ chính gốc là họ Vũ làng Mộ Trạch) đã viết và in ấn ở Paris tập Đặng Vũ Phả Ký (Prolégomènes à La Généalogie des Đặng-Vũ) (TL2). Giáo sư Vũ Hiệp, Giáo sư Sử Học ở Sàigòn trước đây, cũng đang viết Tộc Sử Họ Vũ ở Việt Nam. Gần đây, anh Vũ Châu, Việt kiều ở Mỹ, đã viết Thuỷ Tổ Vũ Hồn và Đất Mộ Trạch, etc..

Đến nay, để đáp ứng yêu cầu của mọi người tron dòng họ, chúngtôi thấy cần thiết phải chỉnh lý, bổ xung tập tài liệu Lược Sử (TL1) mà chúng tôi đã cho ấn hành trong dịp họp Hội nghị Vũ Tộc lần thứ nhất tại Hà Nội (tháng 5-1995).

Tuy nhiên, vì điều kiện cả không gian, thời gian, và hoành cảnh xã hội còn nhiều ràng buộc, hạn chế; do đó, cuốn Lược Sử họ Vũ Việt Nam lần này chắc chắn hãy còn nhiều thiếu sót. Rất mong các cụ cao tuổi trong dòng họ, các chi nhánh họ Vũ ở mọi miền đất nước, kể cả ở nước ngoài, chi những ý kiến tham góp, bổ xung, sao cho chúng ta có đủ tư liệu hoàn thành cuốn Lịch Sử Họ Vũ ở Việt Nam trong dịp đầu năm của thế kỷ 21, để chúng ta cùng hành hương về Đất Tổ Mộ Trạch dâng lên cụ Thuỷ tổ Vũ Hồn, nhân dịp lễ Tổ, ngày 8 tháng Giêng hàng năm.

Đó cũng là mong muốn của nhóm tác giả biên soạn tư liệu này, mong muốn góp phần nhỏ của mình trong việc góp công sức, vun đắp cho cây đại thụ họ Vũ mãi mãi xanh tươi, trường tồn cùng đất nước.

Mùa xuân năm Bính Tý, 1996

Hậu duệ họ Vũ

KS. Vũ Mạnh Hà

Tổng thư ký Vũ tộc Hà Nội

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------